TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu: Enflasyon muhasebesi artık zarurî hale geldi

Türkiye Hür Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Lideri Emre Kartaloğlu, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, borçlarda yapılandırmaya gereksinim bulunduğunu, lakin “affa karşı olduklarını” söyledi. Kartoğlu, “Matrah artırımı ve stok affından artık vaz geçilmeli” dedi.

Maruf BUZCUGİL / Hüseyin GÖKÇE

Türkiye Özgür Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Lideri Emre Kartaloğlu, meslek mensupları olarak yeni bir yapılandırmaya gereksinim olduğunu düşündüklerini fakat matrah artırımı ve stok affına karşı olduklarını söyledi. Yüksek enflasyon sebebiyle enflasyon muhasebesinin mecburilik haline geldiğini belirten Kartaloğlu, ihracat ve inşaat dışında birçok dalda sermaye erimesi yaşandığını aktardı. Sabit gelirliler açısından fiyat artışının zarurî hale geldiğini tabir eden Kartaloğlu, enflasyonla uğraşta para siyaseti yerine maliye siyaseti araçlarının kullanıldığını belirtti.

Ankara Sohbetlerine konuk olan Emre Kartaloğlu sorularımızı şöyle yanıtladı:

Yüksek bir enflasyon periyodu yaşıyoruz. Gelinen noktada daima artan enflasyon ortamında sizi ve meslektaşlarınızı direkt ilgilendiren enflasyon muhasebesi konusunda ne düşünüyorsunuz?

Enflasyon muhasebesi artık bir mecburilik haline geldi. Mayıs enflasyonu yüzde 73,5, VUK yinelenmiş 298’de bahis düzenleniyor. Son yıl yüzde 10 ve son üç yıl yüzde 100’ü aşarsa enflasyon düzeltmesi yapılması zaruriliği var. Katiyetle muhasebe zati bir bilim, enflasyonu göze almadan muhasebe ve yanlışsız raporlama, yanlışsız kayıt yapabilmek, ekonomiyi kayıt altına alabilmek mümkün değil. Bizim VUK buna nazaran dizayn edilmiş.

Enflasyon Ekim’de yüzde 18’di, Mayıs’ta yüzde 73’e çıktı süratli bir artışla. Geçen yıl Ekim ayında Maliye Bakanlığı ile de görüşürken, enflasyon muhasebesi kurallarının 2022 Mart ayında oluşacağını iddia ediyorduk ve hazırlanabileceğimizi düşünüyorduk. Hazırlığa gereksinim vardı zira 17 yıldır enflasyon muhasebesi uygulanmıyor. Hatta Aralık sonunda bu kuralların gerçekleştiğine şahit olduk.

Yani hazırlık mecburiliği sebebiyle uygulama ertelendi. Lakin bunu hesaplarken de mevcut usulleri kullanmak çok hakikat sonuçlar doğurmaz. Örneğin 5 yıl evvel 10 milyon liraya alınmış bir bina hala 10 milyon lira üzerinden hesaplanıyor. Meğer enflasyonu dikkate alınmazsa; hakikat muhasebe, yanlışsız envanter ve raporlama mümkün değil. Yani geçmişten bugüne enflasyonun tesirleri göz önünde bulundurularak düzeltmenin yapılması gerekiyor.

ÜCRET ARTIŞI MECBURİLİK HALİNE GELDİ

Bir başka husus fiyat artışları, fiyatların enflasyon kadar artırıldığında bunun da tekrar enflasyona neden olduğu ve bunun artık bir döngüye girdiğine yönelik görüşlere katılıyor musunuz?

Maalesef o kısır döngüye girdik üzere görünüyor. Hakikaten ya yoksullaşacağız, ya da enflasyonun yarattığı etkiyi ortadan kaldıracağız. Enflasyon etkisin ortadan kaldırmak için fiyatlara artış yapılması da enflasyonist bir sürece sokuyor. Lakin fiyat artışı sabit gelirliler açısından bir mecburilik haline geldi.

İşletmelerin cirosu yüzde 128 yükselmiş, minimum fiyat geçen yıl yüzde 50 artırıldı, enflasyon mayıs ayında yıllık yüzde 73.5, geçen yıl Ocak ile Mayıs temel alınırsa yüzde 84 civarında. Örneğin biz kendimiz açısından düşünürsek, yani YMM olarak işletmeden talep edilebilecek en düşük fiyata yüzde 25 artırım yapıldı. Meğer biz çalışanımıza yüzde 50 artırım yaptık, yani minimum fiyat artırımını öteki çalışana de yansıttık. Ulaşım, kira, besin maliyetleri göz önünde bulundurduğumuzda, yalnızca kağıtta bile yüzde 300 enflasyon yaşadık. Bilgiler yüzde 73 dese de bizim maliyetlerimizde olağanda çok daha yüksek artış oldu. kiraya sonlandırma getirildi fakat yetmiyor.

Bu kaybın sabit gelirlilerde, ortadan kaldırılması gerekiyor. Yoksa esasen açlık sonu sayılarının altında gelirler giderek daha fazla yoksullaşıp fakirleşeceğiz. Kamuda çalışanlara yapılacak.

“PARA SİYASETİ ARAÇLARI DAHA AKTİF KULLANILMALI”

Sizce bu döngü nasıl ortadan kalkacak?

Biz enflasyonla çaba edebilmek için para siyaseti aracı kullanmıyoruz. Bunun öbür istikrarları vardır ancak enflasyon mu faizi, faiz mi enflasyonu doğurur tartışmasından uzaklaşmamız gerekiyor. ABD, Avrupa’da da enflasyon var bizim ülkemizdeki kadar olmasa da. O küçük enflasyona karşın faizi artırıyorlar. Bizde tahminen para siyaseti araçlarını daha aktif kullanmak gerekiyor. Tahlili maliye siyaseti araçlarıyla bulmaya çalışıyoruz. Döviz kurunu korumak için kur muhafazalı mevduatı icat ettik. Haziran sonunda, 6 alıkların geri dönüşü başlayacak, önemli manada bir yük gelecek. Mart sonunda o yükü yaşadık, o yük bütçeye geldi. Kur daha yükseldi. Kur artışının bütçeye de tesiri olacak. Enflasyonla gayret için sabit gelirlinin gelirini koruyarak, enflasyondan etkilenme oranını azaltarak para siyaseti araçlarını aktif kullanmak gerekiyor.

“SEÇİMDEN EVVEL YAHUT SONRA KESİNLİKLE İTİMAT ORTAMI YARATILMALI”

Çok kolay olmayacak bu sarmaldan geri dönüşüm. Lakin bir inanç ortamı oluşturulmalı. Seçimden evvel yahut sonra inanç ortamı yaratılması gerekiyor. Bu inanç ortamında da iktisadi, mali, hukuk, adalet alanında yapılması gereken her şey nitekim sağlanarak itimat ortamında istikrarlı idareyle herkes o vakit elini taşın altına koyabilir.

Muhasebe meslek topluluğu elini daima taşın altında tutuyor. Pandemi periyodunda sahiden büyük takviyeyle, Kısa Çalışma Ödeneğini hayata geçmesi için, vatandaşa dokunması için gece gündüz emek verdik. buna devam da ederiz, kâfi ki ülkemiz bu ortamdan çıksın.

Çok kolay olmayacak tahminen lakin inançlı, istikrarlı bir ortamda daima birlikte çalışmamız, çaba etmemiz gerekiyor.

Bir endüstrici, ‘Hayatında hiç bu kadar para kazanmadım ancak sermaye de bu kadar erimemişti’ diyor. Bu hususta siz ne düşünüyorsunuz?

Aslında o endüstrici para kazanmamış. Dolar bugün 18 liraya yaklaştı, ihracat yapanlar gerçek manada da karlılıklarını artırdılar, dayanakları de arttı. Yüksek kur, ihracata dayalı büyüme, üretime dayalı büyüme siyaseti izleniyor. Lakin girdimizin temeli ithal, katma bedeli düşük eserler ihraç ediyoruz. İhracatla uğraşanlarda büyüme var, gerçek çıkar var ancak bir çok dal dövizle çıkar elde etmeyenler gerçek olarak çok zorlandılar. İnşaat bölümü, bizim çok uzun yıllardır tahminen de ekonomik büyümenin temeli inşaattaki büyüme olarak çok destekleniyor yeniden. Kredi avantajları yaratılarak, inşaat destekleniyor. Büyük kentlerde inşaat çok canlı, KDV istisnası var yabancılara, Türk vatandaşlığı avantajı var. O manada inşaat bölümünde gerçek kardan bahsedilebilir ancak bunun dışında bir çok dalda sermaye erimesiyle karşı karşıyayız.

“MATRAH ARTIRIMI VE STOK AFFINDAN ARTIK VAZ GEÇİLMELİ”

Son vakitlerde çok sık yapılandırma ve af düzenlemeleri çıktı. Gelinen noktada birçok etraftan tekrar bir yapılandırma gereksiniminden kelam edilmeye başlandı. Bu işin odağında olan meslek mensuplarının çatı örgütü olarak siz nasıl bakıyorsunuz yapılandırmaya?

Yapılandırmadan yalnızca yapılandırmayı kast ediyorsak bunun tarafındayız. Yani kamuya olan borcun faizinin azaltılarak, taksitlendirerek yeni bir ödeme imkanı getirilmesidir. Elbette içinde bulunduğumuz borcu olan işletmelerde kamu da avantajlı çıkıyor esasen. Hiç tahsil etmemektense bir kısmını tahsil etmek kıymetli. Bizde yapılandırma denince, matrah artırımı, kasa düzeltmesi, ortak cari düzeltmesi, stok affı gündeme geliyor. Meslek örgütü olarak borcu taksitlendirmenin yanındayız lakin sağlıklı mali sisteme kavuşabilmemiz için mali yapının sürdürülebilirliği için, matrah artırımı, kasa düzeltmesi, ortak cari düzeltmesi ve bilhassa stok affından vaz geçmemiz lazım. Biz bunu meslek örgütünün gerçek duruşu budur. Plan bütçe tutanaklarında da vardır. Buna muhtaçlığı olan talep edebilir. Bir şey düzgün yapıldıysa, düzgün devam ediyorsa, buna muhtaçlık yoktur esasen. Sistem düzgünse şayet. Bunların hiçbirine gereksinim yoktur. Aksaklıklar bugüne kadar giderilmeye çalışıldı ve bugüne gelindi.

“STOK AFFI YAPTIRANLAR PİŞMAN OLDU”

Artık mükelleflerimize doğruyu yaptırmakta zorlanıyoruz, nasıl olsa bir yıl sonra af çıkacak diye düşünüyorlar. Bu gerçek haline dönüştü. Tüm Türkiye’deki meslektaşlarımızla bir anket yaptık. Anketten çıkan sonuç büsbütün aflara karşı bir duruş var. yapılandırmaya evet lakin aflara karşı duruş var. biz ülkemizi, memleketimizi seviyoruz. İşletmelerde af çıkacak diye yanlış yapma alışkanlığı oluştu. Kamu açısından da hoş kaynak oluştu. Artık vergiler, gelir, katma paha, kurumlar vergisi varken, bir de af vergileri oluştu. Güya 2-3 yılda bütçe yapılırken, af vergileri kalemi oluştu.

Şimdi stok affı diye bir şey dünyanın hiçbir çağdaş vergi sisteminde yapılmaması gerekene bir şey. Stok affı yaptıranlar da pişman oldu zira daha sonra gidip işletmelere stok sayımı yapıldı. Enflasyonla çaba usulü olarak yapıldı. Anketten çıkan sonuç, yapılandırmaya evet, affa hayır sonucu çıktı.

“UYGUN GÖRÜRLERSE YİNE ADAY OLURUM”

TÜRMOB seçimlerinde tekrar aday olmayı planlıyor musunuz?

Odalarımızın genel heyetleri tamamlandı. Ekim ayında da TÜRMOB Genel Heyeti yapılacak. Benim adaylık sürecim, çıkıp aday olalım halinde değil, istişare sistemiyle oldu. Bizim bir kümemiz var, öncelikle kümemiz değerlendirecektir. Şayet uygun görürlerse aday olurum. Bu ortada yeni projeler üretmeye çalışıyoruz. Şu ana kadar daima özgür çalışanlara hizmet edip onların problemlerini çözmeye yönelik algımız vardı. Biz bunu artık dengeleyeceğiz. Hizmet akdiyle çalışanlar için değerli projeler üretiyoruz.

Sürdürülebilir raporlama sertifika programı başlatacağız. Finansal raporlama ve sürdürülebilirlik raporlaması. Artık dünya bunu istemeye başlayacak bir işletmenin yalnızca finansla görünümü istemiyor. Bir işletmenin sürdürülebilirliği ne durumda, çevreyi kirletiyor mu? Önümüzdeki 20 yıllık perspektifi ne? üzere soruların da yanıtı isteniyor.

İŞ ÖMÜR İSTİKRARI ÇOK BOZULDU

Tüm süreçlerin tek program üzerinden takip edilebileceği bir ofis idare programı ile bir tahlil programını başlatacağız. Mesleğin kayıt ile ilgili kısmı akıllı aygıtlar sayesinde sorun olmaktan çıktı. Biz artık kayıt sonrası basamakları, finansal tahlili, vergi tahlilini yapmayı ve hasebiyle da danışmanlık ve raporlamayı öne çıkaran yanlışsız projeler üzerinde çalışıyoruz. Her ayın 26’sı yaklaştıkça meslektaşlarımız ofislerinde yahut çalıştıkları yerde gece gündüz çalışmaya başlıyorlar. TÜRMOB olarak iş ömür istikrarını tekrar sağlayacak hakikat projelerle meslektaşlarımızın hayatlarını kolaylaştırmaya çalışıyoruz.

“YASAL DÜZENLEMELERE KATKI SAĞLAMAK İSTİYORUZ”

“Avrupa Muhasebeciler ve Dünya Muhasebeciler Federasyonunda TÜRMOB temsilcileri var. Orada bir düzenleme yapılacağı anda, muhasebe standartları, etik standartlar, ekonomik alanlar, kontrol standartlarıyla ilgili düzenleme muhtaçlığı var mı yok mu? Bunları belirliyorlar. Bilhassa talep bu kuruluşlardan çıkıyor. Bir düzenlemenin, kanunlaşma yahut kanunlaşmaması, ikincil mevzuata muhtaçlık olup olmaması burada kararlaştırılıyor. Sonra mevzu parlamenterlere aktarılıyor. O kadar hoş bir sistem var ki bunu kurgulamak çok güç olmasa gerek ülkemizde lakin bunu başaramıyoruz. Aslında çok üretiyoruz, meslek kuruluşları ve bu alandaki kamu kuruluşları çok üretiyor. Umarım bu türlü bir sistem bilim ülkemizde de Avrupa’da olduğu üzere ülkemizde de geçerli olabilir. TBMM’de son iki yıldan fazla müddettir TÜRMOB olarak önemli aktif olduk. Fakat bazen TÜRMOB’u dinledik daha ne istiyorsunuz? Noktasına gelmiş üzere hissediyoruz. Aslında düzenlemelerin buradan çıkıp, oralarda son noktalarının koyulması gerekiyor. Bizde tam aykırısı yukarda düzenlemeler yapılıyor, biz bunları uygulamak durumunda kalıyoruz. Bunu düzeltebilirsek başarılı olabiliriz diye düşünüyorum.”

Dünya