Reeskontta ağırlaşan kaideler ihracatçının yükünü artırdı
TL reeskont kredisi kullanmak isteyen ihracatçılara daha evvel döviz gelirlerinin yüzde 40’ının TCMB’ye satma zorunluluğuna ek olarak getirilen yüzde 30’unu bankalara satma ve bir ay döviz almama taahhüdüne reaksiyon geldi.
Merve YİĞİTCAN
Merkez Bankası’nın TL reeskont kredisi kullanacak mal ve hizmet ihracatçılarının yükümlülüklerini artırması piyasada reaksiyonla karşılandı. Yeni uygulama ile reeskont kredisi kullanmak için daha evvel döviz gelirinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na satma zaruriliği olan ihracatçılar, buna ek olarak döviz gelirinin yüzde 30’unu da bankalara satacak. Tıpkı vakitte satışı izleyen bir aylık devirde de döviz almamayı taahhüt edecek. DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan ihracatçılar, kararın döviz girdisi yüksek olan bölümlerin reeskont kredisi kullanımını güçleştireceğini savunurken, ihracatı yavaşlatma riski taşıdığına da işaret ediyor. İhracatçılar, uygulamanın uzun vadede pazar kaybına kadar çok sayıda meseleye kaynaklık edeceğini belirtiyor.
PELİSTER: FİYATLARA YANSIYABİLİR
İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Şurası Lideri Adil Pelister, kimya dalının ithalata bağımlılık oranın yüksek olduğuna işaret ederek, kesim olarak döviz kullanmak zorunda olduklarını vurguladı. Merkez Bankası’na yüzde 40 döviz bozdurma zaruriliği hasebiyle aslında şirketlerin bir kambiyo masrafı oluştuğuna dikkat çeken Pelister, “Ayrıca dövizin yüzde 40’ını bozdurulup sonrasında gereksinim olduğunda döviz satın alındığında ortada bir fark oluşuyor. Bu şirketin ekstra bir sarfiyatı oluyor. İkincisi de alım satım ortasındaki fark. Bu durum da farklı bir masraf oluşturuyor. TL reeskont kredisi için de yüzde 30 bankaya döviz bozdurma mecburiliği ihracatçılarımızı finansman idaresi açısından zahmetli bir duruma getirecektir. Türkiye ihracatı, hammadde ve yarı mamul bakımından ithalata dayalı olduğu için bu durum çok meşakkat yaratabilir. Hammadde ödemeleri için tekrar döviz alındığında oran yüzde 70 olur ise yüzde 3’e varan kaybımız olabilecektir. Aksi takdirde kar marjı kurtarmadığı durumlarda bunu da fiyata yansıtmak, tahminen pazar kaybetmek durumunda kalacağız” sözlerini kullandı.
EROĞLU: DAYANAĞIN ALANI DARALDI
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, yeni düzenleme ile reeskont kredisinin faizinin düşürülmesinin çok olumlu olduğunu, lakin döviz bozdurma ve döviz satın almama taahhütlerinin ağırlaştırılmasıyla Merkez Bankası’nın ihracatçıya verdiği dayanağı farklı bir formata taşıdığını lisana getirdi. Bu atak ile yüklü olarak TL maliyeti olan ya da ithal hammadde gereksinimi çok olmayan dalların kredi kullanımında daha çok öne çıkacağını söyleyen Eroğlu, “Hammadde tartısı ithal olan bölümlerin ise bu ihracat takviyeli krediden faydalanması şu anki şartlarda güçleşiyor. Merkez Bankası’nın bu enstrümanın alanını daralttığını görüyoruz. Daha aşikâr odaklı kesimlere kullanışlı hale geldiği görülüyor. Bizler ihracatçı olarak ihracata verilen takviyenin daraltılmasından mutlu olmadık. Daha da genişletilmesinin ülke ihracatı açısından daha yararlı olacağı kanaatindeyiz” biçiminde konuştu.
YAYAN: SÜREKSİZ OLMASINI BEKLİYORUZ
TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Sanayi Meclis Lideri Veysel Yayan ise kararı “Türkiye’nin içinde bulunduğu kaidelerde birtakım istikrarları oluşturmak için atılması gereken adımlar kapsamında” değerlendirirken, bu uygulamanın kalıcı olmaması gerektiğinin altını çizdi. “Belirli istikrarlar oluşunca tekrar daha özgür sisteme geçileceği kanaatindeyim” diyen Yayan, şöyle devam etti: “Uygulamalar ihracatçıyı ıstıraba sokacaktır. İhracatçının probleme girmesi ihracatın külfete girmesi manasına gelir. Bunu kimsenin istediğini sanmıyorum. İstikrarlar oluştuğunda vakit kaybetmeden düzeltilecek adımların atılmasına gereksinim var. Bu çeşit kararlar öncelikle masa başında hazırlanır. Uygulama sonrasında verilen tepkilerle yine düzenlenir. Bu düzenlemenin alandaki kaidelere nazaran kıymetlendirilmesine müteakip, daha az külfet yaratacak bir çerçeveye oturtulması tarafında beklentimiz var.”
ÖKSÜZ: BÖLÜME NAZARAN BELİRLENMELİ
İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, reeskont kredisinde vadenin uzamasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirirken başka kısımlar ile ilgili tenkitte bulundu. Öksüz, “Taahhüt konusu dalın çok güzel karşıladığı bir durum değil. Bu durum krediyi sonlandırıyor. Firmalar kısmen tahminen bunu kullanacak ya da konumu buna uygun olanlar kullanacak. Hasebiyle bunu sınırlamak çok gerçek değil. Esasen yüzde 40 kıymetli bir orandı, üstüne de yüzde 30 olması ıstırap. Hammadde ithalatı birçok bölümde çok ağır, döviz gereksinimi ağır. Bunların tahminen sektörel bazda çalışılması çok daha hakikat olacaktır. Yapılan işe nazaran bir oran belirlenebilir. Merkez Bankası ile de önümüzdeki günlerde görüşmelerimiz olacak. Bunları lisana getireceğiz” diye konuştu.
Fayat: Dövizin fitilini ateşleyebilir
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Dal Meclisi Lideri Erdem Fayat, ihracatçılar için en uygun ve en çok talep edilen kredinin reeskont kredisi olduğunu, bu kredinin de yaklaşık 2 haftadır kullandırılmadığına dikkat çekerek, “Nedenini bilmiyorduk. Tahminen de bunun hazırlığı yapıldığı için verilmiyordu. Bu büyük sorun. (30 gün döviz satın almama taahhüdü) Gereksinimi olan ihracatçı dövizi kesinlikle bulacak. Bankadan bulamazsa hür piyasadan bulacak. Tahminen de bu dövizi karaborsadan alması gerekecek. İşte bu durum da dövizin fitilini ateşleyebilir” dedi. Uygulamanın belirli bir takvim çerçevesinden evvelce duyurulmamasını da eleştiren Fayat, bu durumun firmaların nakit akışlarında düşünce yaratabileceğinin altını çizdi.
Tunaoğlu: Çalışmayı zorlaştırıyor
Türk Elektronik Sanayicileri Derneği (TESİD) Lideri Yaman Tunaoğlu, bu tıp tedbirlerin
aceleyle alındığını, sonra da sakıncalarının görüldüğüne değinerek, “İhracat yapan
firmaların döviz ile kredi kullanmaları, ödeme yapmaları ve nakit tutmaları olağan.
Birçoğunun girdisi ithal. Bilhassa elektronik kesiminde birçok girdi dövize endeksli.
Firmaların da döviz bazlı finansal yapıyla çalışmaları en verimlisi. Bu firmaları TL’ye
döndürmeye uğraşmak o firmaların çalışmalarını zorlaştırıyor” sözlerini kullandı.
Şengün: Yokluk senaryoları başlar
MKS DevO İdare Heyeti Lideri M. Korgün Şengün, dövizin ticaretin damarında akan kan üzere olduğunu belirterek, “Ticaret yapanla ham parasını dolarda tutmaya çalışanı birbirinden ayıracağımız yer reeskont kredisidir. Zira siz şahıslara reeskont kredisi vermezsiniz. Reeskont değerli bir kaynak, hepimizin beslendiği bir kaynak. Hem de kısa vadelidir. Türkiye’nin elzem olan hammaddeleri var. Bunu sıktığınızda içeride ‘hammaddeyi getiremedik, onun için de hayat kalitemiz düşüyor ya da tesisler duruyor’ üzere durumlarla karşı karşıya kalınabilir. Münasebetiyle ithalatı minimuma düşürme çabası yanlışsız lakin bu minimumun altına düştüğümüz vakit o vakit yokluk senaryoları dolaşmaya başlar” biçiminde konuştu.
Dünya
