Havacılıkta düzgünleşme başladı, kârlı günlere dönüş 2023’te

IATA havacılık sanayisi için varsayımlarını güzelleştirdi. 2022 için ziyan beklentisini 11.6 milyar dolardan 9.7 milyar dolara çekti. 2020 yılında 137.7 milyar dolar, 2021’de ise 42.1 milyar ziyan açıklayan havacılık kesimi için IATA 2023 yılında kesim ortalaması olarak karlılığın tekrar yakalanacağını duyurdu.

Necmi ÇELİK

COVID-19 kısıtlamalarının tüm dünya çapında hafiflemesiyle birlikte havacılık bölümü bilhassa yolcu talebi cephesinde büyük bir canlanma yaşarken,hava kargoda beklentiler büyümenin devam edeceği tarafında. THY ve Pegasus dahil toplam toplam 290 havayolu şirketini çatısı altında toplayan ve hava trafiğinin yüzde 83’ünü yöneten IATA havacılık sanayisi için varsayımlarını güzelleştirdi. 2022 için ziyan beklentisini 11.6 milyar dolardan 9.7 milyar dolara çekti. 2020 yılında 137.7 milyar dolar, 2021’de ise 42.1 milyar ziyan açıklayan havacılık dalı için IATA 2023 yılında dal ortalaması olarak karlılığın yine yakalanacağını duyurdu. Havacılıkta dünyanın ikinci büyük oyuncusu olan ve sıfır Covid siyasetini izleyen Çin’in seyahat yasaklarını ve kısıtlamaları hafifletmesiyle birlikte havacılıkta tablonun daha güçlü bir görünüm kazanacağı belirtiliyor.

Öte yandan Rusya -Ukrayna savaşı ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların havacılık kesiminde baskılayıcı tesiri de devam ediyor. Ayrıyeten petrol fiyatlarındaki dalgalı yükseliş trendi hem havayoluyla seyahati hem de kargo taşıma maliyetlerini de artırıyor. Rusya hava alanının birçok hava yolu için kapalı olması nedeniyle bilhassa kargo uçakları daha uzun rotalara kullanmak zorunda kalıyor ve bu rota değişiklikleri de kargo uçaklarına önemli bir maliyet artışı getiriyor.

“Şimdi optimistlik zamanı”

IATA Lideri Willie Walsh IATA’nın Katar’ın başşehri Doha’da düzenlenen yıllık genel heyet toplantısında yaptığı değerlendirmede yolcu talebinn yine canlanmasıyla birlikte gelirlerin artışa geçtiğini belirterek “ “Havayolları sağlamdır. Beşerler giderek daha fazla sayıda havayoluyla seyahate başladı. Ve kargo, artan ekonomik belirsizlik yerinde güzel performans gösteriyor. Kayıplar bu yıl 9.7 milyar dolara indirilecek ve karlılık 2023 için ufukta. Maliyetler, bilhassa yakıt ve kimi kilit pazarlarda birtakım kalıcı kısıtlamalar konusunda hala zorluklar olsa bile artık optimistlik vakti. 2022 için zorluk, maliyetleri denetim altında tutma uğraşıyla direkt bağlantılı. Zararlarımız azalışa geçti. Bu kıymetli oranda havacılık bölümündeki toparlamanın yanı sıra hava yolu şirketlerinin maliyetleri denetim altında tutmak için yaptığı sıkı çalışmanın bir sonucudur.Endüstri daha olağan üretim düzeylerine döndüğünden ve yüksek yakıt maliyetlerinin bir mühlet daha kalması mümkün olduğundan, karlılık konusu daima maliyet denetimine bağlı olacaktır. Ve bu maliyet denetimleri havalimanları ve tüm tedarikçiler dahil bütün kıymet zincirini kapsıyor” dedi.

Sefer sayısında 2019 seviyesine yaklaşılıyor

IATA bilgilerine nazaran bölüm gelirlerinin, 2019 düzeylerinin %93,3’ü olan 782 milyar dolara (2021’de +54,5) ulaşması bekleniyor. Uçuş sayısı olarak bakıldığında da 2022’de gerçekleştirilen uçuşların, 2019 düzeylerinin (38,9 milyon uçuş) yüzde 86,9’u olan toplam 33,8 milyona çıkacağı öngörülüyor. Yolcu gelirlerinde ise bu yıl 2021’e kıyasla iki katından fazla bir artışla bu gelirlerin 239 milyar dolardan 498 milyar dolara ulaşacağı hesaplanıyor. Pandemi devrinde büyük düşüşlar yaşayan uluslarası uçuşların kazandığı yeni ivmenin de etksiyle toplam yolcu sayısında kıymetli bir artış sağlayacağı anlaşılıyor. IATA tarafından yapılan öngörü toplam yolcu sayısının bu yıl 3,8 milyar bireye yükseleceğini ve yolcu kilometre gelirinin 2021’e kıyasla yüzde 97,6 artarak yüzde 82,4’e ulaşacağına işaret ediyor.

191 milyar dolar gelir, 68 milyon ton kargo

Uluslararası Hava Nakliyeciliği Birliği IATA 2022’de kargo gelirlerinin 191 milyar dolara ulaşacağını, bu sayının 2021 yılına kıyasla 13 milyar dolarlık bir azalış olmasına rağmen covid öncesi devir olan 2019 yılında elde edilen hava kargo gelirinin (100 milyar dolar) nerdeyse iki katı seviyesine ulaşacağını öngördü. Öte yandan hava kargo yoluyla taşınan yük ölçüsü bu yıl rekor seviyede bir sayıya çıkacak. IATA ‘ya nazaran Havacılık endüstrisisinin toplamda 2022’de 68 milyon tonun üzerinde bir kargo taşıması bekleniyor.

Yakıt masrafları birinci sırada

■ Havacılıkta toplam masrafların 796 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Bu, hem daha büyük operasyonları destekleme maliyetlerini hem de kimi kilit kalemlerdeki enflasyon maliyetini yansıtırken, 2021’e nazaran de yüzde 44’lük bir artış manasına geliyor.

■ IATA öngörüleri bu yıl havacılıkta yakıt maliyetinin 192 milyar dolar sanayinin en büyük maliyet kalemi olacağını gösteriyor. Geçen yıla kıyasla yakıtın toplam sarfiyatlar içindeki hissesi yüzde 19’dan bu yıl en az yüzde 24’e çıkacak.

■ Bu öngörü Brent ham petrolünün varil başına 101,2 dolar ve jet yakıtın da 125,5 dolar olması beklenen ortalama fiyatına dayanıyor. Havayollarının 2019’da tüketilen 359 milyar litreye kıyasla 2022’de 321 milyar litre yakıt tüketmesi bekleniyor.

■ İşgücü ikinci en büyük maliyet kalemi.

■ İşgücü, havayolları için ikinci en yüksek işletme maliyeti kalemi olarak öne çıkıyor.Sektördeki direkt istihdamın, 2020’deki faaliyetteki değerli düşüşün tesiriyle yine inşa edilmesiyle 2022’de yüzde 4,3 artışla 2,7 milyona ulaşması bekleniyor. Bununla birlikte, istihdam hala 2019’daki 2,93 milyon olan toplam çalışan sayısının biraz altında bulunuyor ve bir müddet bu düzeyin altında kalması bekleniyor.

Kuzey Amerika en düzgün durumda

Tüm bölgelerdeki finansal performansın 2022’de 2021’e kıyasla uygunlaşması bekleniyor. Kuzey Amerika bölgesinde faaliyet gösteren havayolu şirketleri 2022’de en güçlü performans gerçekleştiren bölge ve karlılığa dönen tek bölge olacak tekrar. Büyük ABD iç pazarı ve Kuzey Atlantik de dahil olmak üzere memleketler arası pazarların yine açılmasıyla desteklenen net karın 2022’de 8,8 milyar dolar olacağı kestirim ediliyor. Avrupa bölgesinde bilhassa Rusya-Ukrayna savaşı Avrupa içindeki ve Avrupa ile Asya-Pasifi k ortasındaki seyahat kalıplarını bozmaya devam edecek.Bölge 2022’de karlılığa yaklaşırken, net ziyan 3.9 milyar dolar olarak iddia ediliyor.

Asya-Pasifik havayolları için, katı ve kalıcı seyahat kısıtlamaları (özellikle Çin’de), eşit olmayan bir aşı uygulamasıyla birlikte, bölgenin bugüne kadarki toparlanmasında en temel geciktirici neden oldu.

Bu bölgede kısıtlamalar azaldıkça, seyahat talebinin süratle artması bekleniyor. 2022’deki net ziyanların 8,9 milyar dolara gerileyeceği kestirim ediliyor.

Ortadoğu’da, bu yıl milletlerarası rotaların ve bilhassa uzun uzaklıklı uçuşların tekrar açılması, bölgedeki havayolları için olumlu bir tablo sunacak bu yıl.

Bölge genelinde net ziyanların 2022’de geçen yılki 4,7 milyar dolarlık ziyandan 1,9 milyar dolara düşmesi bekleniyor.

Dünya