Halka arzlar dünyada yavaşlarken Türkiye’de arttı
Halka arz piyasası, bu yılın birinci çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye’de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın birinci çeyreğinde de devam etti.
Sermaye piyasalarına olan yatırımcı ilgisinin artmasıyla geçen yıl canlanan halka arz piyasası, bu yılın birinci çeyreğinde dünya genelinde yavaşladı. Türkiye’de ise geçen yılki yüksek halka arz performansı, bu yılın birinci çeyreğinde de devam etti.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı birinci çeyrek bilgilerine nazaran, geçen yılın birinci üç ayında 4 şirketin halka arzı tamamlanırken, bu yılın birinci üç ayında 11 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Ernst&Young “Global IPO Trends” raporuna nazaran, dünyada geçen yılın birinci çeyreğinde 512 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken, bu yılın birinci çeyreğinde halka arzı gerçekleştirilen şirket sayısı 321’e geriledi. Bilgiler, dünya ile kıyaslandığında Türkiye’de halka arz piyasasının dünyanın bilakis canlılığını ve artırarak sürdürdüğünü ortaya koyuyor. Öteki yandan 2022’nin birinci 3 ayında 11 şirketin halka arzı tamamlanırken, 2022’in birinci çeyreği itibariyle aracı kurumlardan alınan datalar, gelecek periyotta toplam 88 halka arz projesinin planlandığını ortaya koyuyor. Bu tablo ise geçen yılki rekorun (52 şirket) üzerine çıkılarak halka arzda 2022 yılında tarihi rekor sayıya erişilebileceğine işaret ediyor.
Halka arzdan 3.9 milyar TL kaynak
TSPB tarafından açıklanan aracı kurumların 2022 yılı birinci çeyrek datalarına nazaran, geçen yılın birinci çeyreğinde 917 milyon lira olan halka arz büyüklüğü neredeyse 4 katına çıkarak bu yılın birinci çeyreği prestijiyle 3 milyar 850 milyon lira oldu. Dünyada ise geçen yılın birinci çeyreğinde 112 milyar dolar olan halka arzların toplam büyüklüğü, bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 37 azalarak 54.4 milyar dolara geriledi.
Pay senedi süreç hacmi geriledi
Geçen yılın birinci çeyreğinde 5.2 trilyon lira ile tarihi rekor düzeyleri yakalayan hisse senedi süreç hacmi, bu yılın birinci çeyreğinde geriledi. TSPB dataları, 2022 yılının birinci çeyreğinde hisse senedi süreç hacminin geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 6 azalarak 4.9 trilyon liraya gerilediğini ortaya koydu. Bu yılın birinci çeyreği prestijiyle, hisse senedi süreç hacminin yüzde 74’ü yerli yatırımcılar, yüzde 26’sı ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildi. Datalara nazaran, bu yılın birinci çeyreği itibariyle halka açık hisse senetlerinin yüzde 63’üne yerli yatırımcılar, yüzde 37’sine ise yabancı yatırımcılar sahip. 2021 yılı sonu itibariyle 2.3 milyon olan hisse senedi yerli yatırımcı sayısı ise bu yılın birinci çeyreğinde 2.4 milyon şahsa çıktı.
Vadeli süreç hacimleri yüzde 49 arttı
TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği bilgilere nazaran, yatırım kuruluşları tarafından yapılan toplam vadeli süreç hacimleri bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 49 artarak 3.1 trilyon liraya ulaştı. Kelam konusu devirde hisseye dayalı vadeli süreçler yüzde 54 artarken, dövizi destek alan vadeli süreçler yüzde 70 arttı.
Bu yılın birinci çeyreğinde opsiyon piyasası süreç hacmi geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 57 artarak 11 milyar lira oldu. Bu periyotta hisse ve endeks opsiyonlarının hacmi artarken, dövizi destek alan opsiyonların hacmi azaldı. Yüklü olarak ferdi yatırımcıların süreç yaptığı varant piyasasında yıllık süreç hacmi yüzde 54 azalarak bu yılın birinci çeyreği itibariyle 15 milyar liraya gerilerken, sırf aracı kurumların süreç yaptığı kaldıraçlı süreçlerin hacmi ise birebir devirde yüzde 94 artarak 5.6 trilyon lira oldu.
İnternet ve direkt piyasa erişim kanalları hacmin yüzde 76’sını gerçekleştirdi
Pay senedi hacimlerinin departmanlara nazaran dağılımına bakıldığında, internet süreçlerinin hissesi, ferdi yatırımcıların süreç hacmi hissesindeki düşüşe paralel olarak bu yılın birinci çeyreğinde geçen yılın birebir devrine nazaran 5 puan azalarak yüzde 52’ye geriledi. Kurumların süreçlerinde direkt piyasa erişimi kanalının hissesi yüzde 24 olurken, hisse senedi süreç hacminin yüzde 12’sini ise şube, acente ve irtibat ofisleri gerçekleştirdi. TSPB tarafından derlenen datalara nazaran, buyruk iletiminin direkt yapıldığı kanallar olan internet ve direkt piyasa erişimi kanallarının hisse senedi süreçlerindeki toplam hissesi 2022 yılının birinci çeyreğinde yüzde 76’ya çıktı.
Kredili işlemlerde artış devam etti
Aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi bakiyesi, pay senedi piyasasına artan yatırımcı ilgisiyle 2022 yılı ilk çeyreğinde artmaya devam etti. TSPB’nin aracı kurumlardan derlediği verilere göre, aracı kurumların müşterilerine kullandırdığı kredi hacmi bu yılın ilk çeyreği itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 oranında artarak 13.7 milyar liraya çıktı. Veriler, kredi kullanan yatırımcı sayısının ise 32.8 bin kişiye çıktığını gösterdi.
Çalışan sayısı 6 bin 300 kişiye çıktı
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin derlediği aracı kurumların 2022 yılı ilk çeyrek verilerine göre, Türkiye’de faaliyet gösteren aracı kurum sayısı 61 oldu. Merkez dışında irtibat birimine sahip olan 41 kurumun, şube ve irtibat bürolarının sayısında artış sürdü. Geçen yıl Mart sonu itibarıyla 289 olan aracı kurum şube sayısı, 2022 yılı mart sonunda 308’e, aynı dönem itibarıyla 110 olan irtibat bürosu sayısı ise 128’e çıkarken, acente sayısı ise değişmedi. TSPB verilerine göre, 2022 Mart sonunda toplam çalışan sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre 404 kişi artarak 6 bin 300 kişiye ulaştı.
Aracı kurumların gelirlerinde artış sürdü
TSPB’nin aracı kurumların finansal tabloları üzerinden detaylı bir şekilde derlediği veriler, aracı kurumların gelirlerinde son yıllarda yaşanan artışın 2022 yılının ilk çeyreğinde bir miktar hız kesse de devam ettiğini gösterdi. Veriler, yatırım kuruluşlarının toplam gelirleri, 2022 yılının ilk çeyreğinde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14 artarak 3.7 milyar liraya çıktı. Aracılık gelirlerinin yüzde 8 azaldığı bu dönemde toplam gelirlerin artmasında, aracılık dışı gelir kalemlerinin artması etkili oldu. TSPB verilerine göre, aracı kurumların net dönem karı, 2022 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21 artarak 2.3 milyar lira oldu.
Dünya
HALKA ARZLAR
